15 Mart Dünya Tüketiciler Günü Kutlaması
14-03-201915 Mart Dünya Tüketiciler Günü Kutlaması
15 Mart 1962 yılında ABD’nin o dönemdeki başkanıJohn Fitzgerald Kennedy’nin Temsilciler Meclisi’nde yaptığı konuşmada ilk kez Tüketici Hakları diye bir kavramdan söz etmesi sebebiyle dünyada Dünya Tüketici Hakları olarak kutlanmaktadır.
Türkiye’de ki tüketicinin korunmasına yönelik düzenlemelerin geçmişi, Osmanlı dönemine dek uzanır. İhtisap adı verilen ve üretici, dağıtıcı ile tüketici arasındaki güç dengesini sağlamaya yönelik üçlü sistem, şehir temizliği gibi işlerin yanı sıra, esnafın malları eksik tartmaması, yiyecek maddelerine hile katılmaması gibi konularda da fonksiyonel olmuştur. Ahilik sistemi de uzun süre kontrol işlevi görmüştür Ülkemiz özel bir tüketici mevzuatı ile 1995 yılında 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile tanıştı. Öncesinde genel hükümlerin getirdiği yasal olanaklardan yararlanmakta olan tüketiciler, daha hızlı çözüm üreten ve daha geniş haklar tanıyan bir sisteme kavuştular. Hızla ilerleyen ekonomik ve teknolojik değişimler doğrultusunda, 4077 sayılı kanunla esaslı değişikliklere uğramış olan bu Kanun yerine son olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı hazırlanmış, söz konusu tasarı 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı olarak 07 Kasım 2013 tarihinde yasalaşmış olup; Kanun kapsamında çıkarılması öngörülen 23 adet uygulama yönetmeliğinin tamamı Resmi Gazetede yayımlanarak 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
* 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığımıza, teknik mevzuatı bulunmayan ve doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerin,6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun çerçevesinde piyasa gözetimi ve denetim sorumluluğu verilmiştir.
* Böylece; Bakanlığımız hem tüketicilerin ekonomik çıkarlarını, hem de sağlık ve güvenliklerini koruma görevini üstlenmiş bulunmaktadır.
* İlimiz Merkez ve İlçe Tüketici Hakem Heyeti Başkanlıklarına 2018 yılında 2926 tüketici şikâyeti yapılmış olup şikâyete konu olan uyuşmazlıkların %19,1’lik kısmını bankacılık sektörü,%74,5’lİk kısmını ayıplı mallar, %6,4’ni ise mesafeli ve kapıdan satışlar oluşturmaktadır. Zamanla tüketici şikâyet müracaatlarında büyük bir artış meydana geldiği, bunun nedeninin de mal ve hizmet alımlarında aldatıldığını düşünen tüketicilerimizin, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun çerçevesinde bizzat hak aramada bilinçlendikleri, haklarına sahip çıktıkları gözlenmektedir.
* 2018 Yılı içinde ilimiz genelinde 22 iş yeri 494 ürün denetlenmiştir. Fahiş fiyat artışında bulunan firmalar Ticaret Bakanlığına bildirilmiştir.
* Kamuoyu gündemini meşgul eden sebze meyve fiyatlarıyla alakalı İl Müdürlüğümüz Belediye ve Maliye ekipleriyle koordineli olarak sebze meyve hallerini, Pazar yerlerini, market ve manavları denetlemektedir.
Perakende olarak satışa sunulan mal veya hizmetlere ilişkin etiket, tarife ve fiyat listelerinde, malın üretim yeri, ayırıcı özelliği, tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatının belirtilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu doğrultuda tüketicilere yönelik mal satışlarında, ürünün ülkemizde üretildiğini göstermek üzere tüketicilerin dikkatini ilk bakışta çekecek nitelikte “YERLİ ÜRETİM” logosu hazırlanmıştır. Ticaret Bakanlığımızca hazırlanan bu logo 3 Ekim 2018 tarihinden itibaren yürürlüğüne girmiş bulunmaktadır. Kim tarafından üretildiğine bakılmaksızın, Türkiye’de üretilen ve satışa sunulan her tür mal için yerli üretim logosu kullanılması zorunluluğu bulunmaktadır. Yurt dışından ithal edilen ve Türkiye’de sadece ambalajlanarak piyasaya arz edilen ürünler yerli üretim olarak kabul edilmeyeceklerdir. Örneğin Rusya’dan ithal edilen pirincin Türkiye’de sadece ambalajlanarak satışa sunulması yerli üretim sayılmayacaktır. “YERLİ ÜRETİM” kavramı ile “YERLİ MALI” kavramları farklı olup birbirlerinin yerine kullanılmamaktadır. Zira sermayesi yabancı olmakla birlikte Türkiye’de yatırım yapan ve katma değer üreten firmalar tarafından Türkiye’de üretilen ve satışa sunulan her tür mal için de fiyat etiketlerinde yerli üretim logosu kullanılması zorunluluğu bulunmaktadır. Sıkça rastlanılan bir durum olan etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark çıkması durumunda Fiyat Etiketi Yönetmeliği “ MADDE 10 – (1) Malın satış fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır.” Hükmü amil olmaktadır. Ancak satıcı tarafından tüketicinin mağdur edilmesi durumunda Tüketici etikette yazan fiyatı fotoğraflayıp işlem faturası ile Ticaret İl Müdürlüğümüze dilekçe ile başvuru yapması halinde söz konusu firma hakkında etiket başına 339,00-TL idari para cezası uygulanmaktadır.
Tüketicilerimiz haklarını, İlimiz merkezinde Ticaret İl Müdürlüğü bünyesinde, İlçelerimizde ise Kaymakamlıklar bünyesinde bulunan Tüketici Hakem Heyeti İrtibat Personeli aracılığıyla dilekçe ve ekleri belgelerle müracaat ederek haklarını aramaya başlayacaklardır. Tüketici haklarıyla ilgili tüm yasa ve yönetmelikler hakkında bilgi edinmek isteyen her tüketici, e-devletten Ticaret Bakanlığı (tüketici.gov.tr) adresinden veya alo 175 telefonunu aramak suretiyle ulaşmak mümkün ve çok kolaydır. Tüketicilerimizin de sorunları üretici ya da satıcı tarafından giderilmediği hallerde de yargı yollarına başvurmak suretiyle haklarını aramalıdırlar.
Günümüzde tüketicilere yeni arz edilen, özellikle teknolojik ve/veya elektronik malların (akıllı telefon, bilgisayar, tablet vb.), mobilya, beyaz eşya gibi dayanıklı tüketim mallarının fiyatları yüksek tutarlı olabilmektedir. Bireysel olarak kullanılan söz konusu malların uyuşmazlığa konu edilmesi halinde Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan başvurulara ilişkin parasal sınırlar çok düşük kalmaktaydı. Tüketici Hakem Heyetlerinin gerek 22 yıllık tecrübesi gerekse alt yapısının güçlendirilmiş olması dikkate alındığında, özellikle bireysel kullanılan ancak yüksek tutarlı mallara ilişkin uyuşmazlıkların, Tüketici Mahkemelerine gitmeden Tüketici Hakem Heyetlerinin görev alanında çözüme kavuşturulmalarını temin etmek amacıyla güncelleme yapılmıştır. Buna göre, değeri 8bin480 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda İlimiz Tüketici Hakem Heyetine başvuruda bulunula bilinir.
Dünya Tüketiciler Günü kapsamında “Tüketici Hakları” bilincini geliştirmek amacıyla Türkiye genelinde ortaokul öğrencileri arasında “Bilinçli Tüketim ve Tüketici Hakları” konulu resim yarışması yapılmış ilimizde dereceye giren öğrencimiz müdürlüğümüzce ödüllendirilmiştir.
“Helal Üreten, Dürüst Satan, Bilinçli Tüketen Bir Toplumu İnşa Etme Öncelikli Amacımızdır.” Bu bağlamda Tüketici Hakem Heyeti ile Esnaf ve Sanatkârlar Odalar Birliğinin bağlı olduğu bir Müdürlük olarak ilimizde yaşanabilecek mağduriyetlerin çözüm merkezi olmaya devam edeceğiz. Bu vesileyle Elazığ halkının kendi arasında her zaman sorunlarını çözmüş, bilgili ve bilinçli, hakkını arayan bir toplum olarak görmek arzusuyla her yıl 15-21 Mart tarihleri arasında kutlanan “Dünya Tüketiciler Gününü” kutluyor sevgi saygılar sunuyorum.
