Türkiye Dünya’da Milli Gelirine Oranla Alkollü İçeceklerin En Pahalı Olduğu Ülke
23-12-2021Ağbaba: Bir Sahte İçki İktidarıyla Karşı Karşıyayız
“VATANDAŞ BİR KADEH İÇİYOR, DEVLET 3 KADEH İÇİYOR”
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, sahte içki nedeniyle artan ölümleri gündeme getirdi. Ağbaba bunun siyasi bir tercih olduğunu belirterek “bir sahte içki iktidarıyla karşı karşıyayız. Aradan geçen sürede azmettirici ÖTV değişmedi, yasaklar arttı, sahte/kaçak alkollü içki yakalamasında geçen yıla göre yüzde 44 azaldı” dedi.
Ağbaba beraberinde komisyon üyeleri Kırşehir Milletvekili Metin İlhan, İstanbul Milletvekili Ali Şeker, Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, Kırıkkale Milletvekili Ahmet Önal ile birlikte TBMM’de bir basın toplantısı düzenledi.
15 GÜNDE 65 KİŞİ ÖLDÜ
Ağbaba, Türkiye’nin gizli bir gündemi olduğunu, AKP döneminde ortaya çıkan, hiçbir Bakan’ın, iktidar yetkilisinin dile getirmediği bir sorun yaşandığını belirterek “Sahte içkiye bağlı ölümler yüzünden, tıpkı geçtiğimiz yıl gibi, bu yıl da son on beş günde 65 yurttaşımız yaşamını yitirdi. 10 Aralık'tan bu yana, İstanbul, Mersin, Antalya, Gaziantep, Tekirdağ, Kahramanmaraş, Ordu, Sivas, Erzincan, Yalova, Aksaray, Ankara, Kocaeli, Adıyaman, bugün Aydın ve Urfa'da hayatını kaybedenlerle birlikte 19 kentte 65'e yükseldi. Gün geçtikçe yoğun bakımda olanların da ölüm haberleri gelmeye devam ediyor ve sayı gitgide artıyor” ifadelerini kullandı.
TEK BİR ADIM ATILMADI
Ağbaba, geçtiğimiz yıl 9 Ekim’de başlayan ve bir buçuk ayda 98 yurttaşın hayatını kaybetmesinin ardından CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun talimatıyla eczacı, doktor, hukukçu, ziraatçı milletvekillerinden oluşan yetkin bir komisyon kurarak ölümlerin yaşandığı şehirlere gidip mağdur ailelerle görüştüklerini, sonrasında “Tüm Boyutlarıyla Sahte İçki Gerçeği” başlıklı kapsamlı bir raporu kamuoyuyla paylaştıklarını belirterek “çalışmalar yaptık, araştırma önergesi verdik, medyada konuyu defalarca gündeme getirdik, raporumuzu açıkladık, çözüm önerilerimizi paylaştık.Bu kadar süre geçmesine rağmen tek bir adım bile atılmadı.Ne azmettirici ÖTV değişti,yasaklar katbekat arttı, adım atmak bir yana, sahte/kaçak alkollü içki yakalamasında geçen yıla göre yüzde 44 azaldı” dedi.
70 LİK RAKININ YÜZDE 70’İ VERGİ
“AKP, iktidara geldiği 2002 yılından itibaren alkollü içkilerden alınan ÖTV ve KDV’yi sürekli artırdı” şeklinde konuşmasını sürdüren CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “Hal böyle olunca 2002’de 8,25 TL olan 70’lik rakının fiyatı aradan geçen 19 yılda neredeyse yüzde 2 bin artışla 175 liraya fırladı. Bugün 70’lik bir rakının fiyatının yaklaşık yüzde 70’i vergilerden oluşuyor. İktidarın siyasal tercihi sonucu fiyatlar bu kadar yüksek olunca da düşük gelirli tüketiciler, sahte ve kaçak rakı ya da viskiye yöneldi. Bu yöneliş o kadar yaygın ki, 2011’de piyasaya arz edilen toplam rakı miktarı 48 milyon 810 bin litreyken aradan geçen 10 yılda bu miktar yüzde 62’lik düşüşle 30 milyon 103 bin litreye kadar geriledi” dedi.
ÖLÜM TACİRLERİ SERİ ÜRETİME GEÇTİ
Ağbaba; “Düşünün Türkiye’de etil alkol tüketimi 2015 sonunda 4,5 milyon litre iken bu miktar 2018’de tam iki katına çıkmıştı! Devletin vergi kaybı da her yıl 2.5-3 milyar lirayı buluyor. Çözümü geçtik, şimdi ölüm tacirleri seri üretime geçti. İnternetten kapıya teslim, kargolu paketli teslimata başladı. Ey İçişleri Bakanı, her yerde “suçluyu yakalıyoruz, uyuşturucu satıcısının ayağını kırın” diye yalandan naralar atıyorsun, bu sahte içki satan tacirlere karşı tek bir adım attın mı? Sahte içki yakalama oranı bir yılda nasıl yüzde 44 azaldı? Bu ölümlerden hiç sorumluluk hissetmiyor musun? Bu satıcılarla da bir ilişkin var mı, çık yanıt ver!” ifadelerini kullandı.
BU KADAR ÇOK ALKOLDEN KAYNAKLI ÖLÜMÜN DÜNYADA BAŞKA BİR ÖRNEĞİ DE YOK
“Türkiye’deki bir anda bu kadar toplu ölüme sebep olan başka bir konu yok. Bir anda bu kadar çok alkolden kaynaklı ölümün Dünyada başka bir örneği de yok” diyen Veli Ağbaba, “İki haftada 65 insan yaşamını yitirdi. Ne bir yetkili çıkıp bir açıklama yapıyor, Ne sahte içkiye yönelik bir acil durum planı var, Ne etkili bir çalışma var. Sahte içki ölümleri hala devam ediyor, Dün Ordu’da görme bozukluğu ve bilinç bulanıklığı şikayetiyle hastaneye başvuran 6 kişiden İbrahim Tokbaş ve Sami Aygüzel yaşamını yitirdi. İki kişinin ölümüne 4 kişinin de yoğun bakımda olmasına neden olan sahte içkinin, İzmir’deki bir firmadan kargo yoluyla gönderildiğini öğrendik. Sahte içkiyi almak bu kadar kolay! Hayatını kaybedenler dışında tedavileri süren kişilerin sağlık durumları ciddiyetini koruyor. Bunlar ya gözlerini kaybediyor ya da organlarını. Yakınları bunu şöyle anlatıyor: “Önce gözleri görmemeye başladı, sonra kulakları duymadı. Sonra yürüyemedi, düştü bayıldı ve sonra öldü” Böyle içler acısı, böyle yürek burkan bir ölümü hiç kimse hak etmiyor” şeklinde konuştu.
İŞSİZLİKTEN UTANMIYORLAR, ALKOLE ODAKLANIYORLAR
“Peki, bu sahte içki neden tüketiliyor, Neden ölümler hala devam ediyor? Diye soran Ağbaba; “Biz bu soruların yanıtını ve çözüm önerilerimizi iktidar yetkilileriyle tekrar paylaşıyoruz. Sahte içki tüketimi ve buna bağlı ölümlerin birçok boyutu var. Ancak bunlardan en önemli boyutu siyasi boyuttur! Bu bir vergi politikası veya ekonomik tercih olmanın ötesinde siyasi bir tercih ve devletin vatandaşın yaşamına açık bir müdahalesidir. Bakın, Erdoğan ne demişti: “Biz bu sigara müptelası olan vatandaşlarımızı çok seviyoruz. Biz yine vergiyi sigaraya bindireceğiz.” Bir yanda sevgiden söz ediyor, bir tarafta ‘vergiyi bindireceğiz’ diyor. Yine bir konuşmasında gençlere "Belediye Başkanlığımdan bu yana bulunduğum her yerde alkolü ben kaldırdım” diyor. Erdoğan, milyonlarca gencin işsizliğinden utanmıyor, ekonomik buhranın geldiği aşamayı umursamıyor, sadece bir tek içkiye odaklanıyor” ifadelerine yer verdi.
ALKOLDEN ALINAN VERGİ BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EDEN KURULUŞLARA AKTARILSIN
CHP Genel Başkan yardımcısı Veli Ağbaba; “Devletin görevi alkolizme karşı halkı korumaktır, doğru. Ama devlet bunu yaparken bilinçli olarak insanların bireysel tercihlerine de karışamaz. AKP, utanmadan, sıkılmadan kendi siyasetini içki tüketen insanlara finanse ettirmektedir. Eğer Erdoğan samimiyse alkol ve sigaradan alınan vergileri kendi maaşını da aldığı Genel Bütçe’ye değil; alkol ve sigara bağımlılığını önlemek için mücadele eden kuruluşlara aktarsın” dedi.
TÜRKİYE AVRUPA'DA ALKOLLÜ İÇKİNİN EN PAHALI OLDUĞU 3’ÜNCÜ ÜLKE
“Sahte içki tüketiminin artışının en önemli nedeni ise içki fiyatlarında özellikle son yıllarda yaşanan olağanüstü artışlardır” diyen Veli Ağbaba; “Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, ithal ve yerli alkollü içki fiyatları sıralamasında Türkiye Avrupa'da alkollü içkinin en pahalı olduğu 3’üncü ülke; OECD verilerine göre, Türkiye dünya sıralamasında İzlanda, Norveç, Avustralya, İsveç ve Finlandiya’nın ardından en yüksek alkollü içki vergisi sıralamasında 6’ncı sırada! Bu ülkelerde milli gelirin ülkemizden en az 6-7 hatta 10 katına kadar yüksek olduğunu da unutmayalım” şeklinde konuştu.
175 TL SATIŞ FİYATI OLAN 70’LİK RAKININ 129 TL’Sİ VERGİ
Ağbaba konuşmasında şu görüşlere yer verdi; “Türkiye Dünya’da milli gelirine oranla alkollü içeceklerin en pahalı olduğu ülkedir. Alkolden alınan vergi oranları içki tüketimini azaltmıyor aksine vatandaşı merdiven altı seçeneklere itiyor. Alkol fiyatındaki vergi yüzde 70’tir. 175 TL satış fiyatı olan 70’lik rakının 129 TL’si vergidir. Ülkemizde son 10 yılda rakıdan alınan vergi yüzde 443, biradan ise yüzde 365 oranında artmıştır. Bu bir siyasi tercihtir ve bu siyasi tercih Devletin insanların yaşam biçimine doğrudan müdahalesidir. Rakı satın alan yurttaş, rakı değil vergi içiyor. Rakının 1 kadehini kendi içiyorsa, 3 kadehini de devlete ısmarlıyor. Aldığımız içkide aldığınız vergi oranı kadar alkol yok! Rakıda alkol oranı %45 satış fiyatındaki vergi oranı %75. Devlet alkol bağımlısı olmuş, vergi gelirlerinin yüzde 12,5’i alkol ve sigaradan alınıyor. Türkiye kadar alkolden vergi alan ülkelere baktık: Rusya, Çek Cumhuriyeti ve Polonya gibi ülkelerde yıllık kişi başı 10 litre alkol tüketimi var. Bu oran Türkiye’de yıllık 1,39 litre.”
SAHTE İÇKİ DEĞİL, BÜTÇEYİ ALKOLE ENDEKSLEYEN AKP ÖLDÜRÜYOR.
“Türkiye, Avrupa’nın en az içki tüketen ülkesi ama en büyük vergi, en ağır yasaklar bu ülkede var!” diyen Veli Ağbaba; “Herhangi bir içki reklamı yasak, 22’den sonra alkol satışı yasak, yetmedi sokağa çıkma yasaklarında TEKEL bayilerine satış yasak, en son zincir marketlerde de sokağa çıkma yasağında alkol satış yasağı getirilmişti. Yetmiyor, bir de en ağır vergiyi ve fiyatı uygulayıp içki tüketen insanları cezalandırıyoruz. İnsanımızı sahte içki değil, bütçeyi alkole endeksleyen AKP öldürüyor. Kimse keyfinden “içinde ne olduğunu bilmediği” sahte içkiyi satın almıyor. Orta gelirli bir yurttaş bu fiyatlarla nasıl içki satın alsın? Mecburen kendi imkânlarıyla ya evde içki yapıyor ya da sahtesini alıyor. Sahte içki fiyatları da yerel satıcılara göre değişmekle birlikte normalinden 4’te biri fiyatına kadar ucuz satılıyor. Rakı gibi içkiler 25-30 TL arası değişen çok düşük fiyatlara bulunabiliyor” dedi.
AİLELER PERİŞAN
Geçtiğimiz gün hayatını kaybeden Bülent Ekici’nin abisi ile görüştüklerini belirten Veli Ağbaba, “İçkiyi nereden ve ne zaman temin ettiniz diye sorduk: “İnternet ortamında satın aldı”, diyor. Doğru, internette istediğiniz kadar sahte içki alabiliyorsunuz. Kargosu paketlemesi kapınıza kadar getiriyor. “Bu içkinin kaçak ve sahte olduğunu biliyor muydu?” diye sorduk. “Evet” diyor. Bilerek isteyerek insanlar sahte içki satın alıyor. Hayatını kaybeden bir diğer vatandaşımız Şakir Deliktaş…Babasına sorduk: Neden sahte içki aldı? Cevap: Yıllarca işsizlikten doğan stresten dolayı içkiye yöneldi. Yıllarca işsizmiş, iş bulma ümidini de AKP ellerinden aldı. Ne yapsın bu insanlar?” dedi.
SAHTE İÇKİ ZEHİRLENMELERİ VE ÖLÜMLERİ SINIFSALDIR VE EKONOMİK TEMELLİDİR
CHP’li Veli Ağbaba konuşmasının devamında; “Komisyonumuzla geçen yıl gittiğimiz şehirlerde de mağdurların en önemli ortak yönü, hepsinin geçim sıkıntısı yaşamasıydı. İnsanlar “Param yoktu aldım” diyor. “Param olmadığı için büfeden rakı aldım” diyor. “Alkol fiyatları yüksek diye sahte içki aldım” diyor. Raporumuzda hepsi yazıyor, herkes içki fiyatlarının yüksek olmasından dolayı sahte içkiye yöneliyor. Her yıl yüzlerce insanımızı ucuz diye satın aldığı sahte içki nedeniyle kaybediyoruz. Üstelik bu ölümlerin medyaya yansıyanlardan çok daha fazla olduğunu da biliyoruz. Zenginler içki içmiyor mu? İçiyor. Ama bakın bir tane sahte alkolden ölen zengin yok. Sahtesini almaya ihtiyacı yok. Bu nedenle sahte içki zehirlenmeleri ve ölümleri sınıfsaldır ve ekonomik temellidir” ifadelerine yer verdi.
BÜTÇE AÇIKLARINI ÇİLİNGİR SOFRASI ÜZERİNDEN YAMAMAYA ÇALIŞIYOR.
“Bir yanda vergi kaybı var, bir yanda alkol bağımlısı bir bütçe ile karşı karşıyayız” ifadelerini kullanan CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “İnsanlar bir aylığına sigara ve alkolü bıraksa, ülkenin ekonomisi çökecek duruma gelmiş. Sahte içki AKP iktidarı zamanında pik yaptı. Bir sahte içki iktidarıyla karşı karşıyayız. Bu akıldışı politika sadece sahte alkol satan simsarlara yarıyor. Alkolik olan vatandaş değil, devlet. Vatandaş bir kadeh içiyor, devlet 3 kadeh içiyor. Vatandaşın 1 kadeh içtiğinden, devlet 3 kadeh vergi alıyor. Vatandaşın tek bir bağımlılığı var o da vergi bağımlılığı… TEKEL’e gidenler “vergi dairesine geldim” diye fotoğraf çekiyor. Vatandaşın masasına yancı gibi çöktü; bütçe açıklarını çilingir sofrası üzerinden yamamaya çalışıyor. Yakında vatandaş vergi bağımlılığından kurtulmak için AMATEM’e yatacak.” dedi.
7 MADDE İLE İKTİDARA ÇAĞRI
“Sahte içki ölümleri politiktir. Eğer buna dur demezsek, ne yazık ki, yılbaşında da, daha sonraki aylarda da, hatta gelecek yıl bu zamanlarda da ölümler devam edecek.”ifadelerini kullanan Ağbaba, CHP komisyonu olarak, konunun takipçisi olacaklarını belirterek sahte içki ölümlerinin son bulması için iktidara bir çağrı yaptı.
Ağbaba’nın açıkladığı 7 madde şu şekilde;
1. En başta CHP olarak Meclis’e araştırma önergemizi sunduk. Acilen bir komisyon kurup her yıl yüzlerce insanımızı kaybetmemize neden olan sahte içki üzerine çalışmalara başlamalıyız.
2. Alkolden alınan başta ÖTV olmak üzere yüksek vergileri makul seviyeye çekin. İçkiyi ucu açık gelir kapısı haline getirmeyin.
3. Alkol satış saatlerine ilişkin yasaklar esnetilsin.
4. Alkol satışı kısıtlamasına uyulmaması nedeniyle yüksek meblağlarda kesilen ceza tutarlarını makul bir seviyeye indirin.
5. Alkol kaçakçılığı ve merdiven altı üretimlere karşı denetim ve tedbirleri artırın. Metil alkol içeren içki satışı yapan kişi veya işletmelere “cinayetten” cezalar verilmelidir.
6. Sosyal medyada yetkili olmayan kişi veya şirketlerin etil ve metil alkol satışına ilişkin denetimleri artırın.
7. En önemlisi alkol tüketimine ilişkin ideolojik ve kutuplaştırıcı söylemlerden vazgeçin. İçki tüketiminin bir yaşam tercihi olduğunu unutmayın.
SAHTE İÇKİ TACİRLERİ OLASI KASTLA ÖLDÜRMEDEN YARGILANSIN!
CHP Aydın Milletvekili Av. Süleyman Bülbül komisyonun sahte içkiden kaynaklanan ölümlerin ve yaralamaların kast hükümleri bağlamında yargılanmasına ve alkolü içeceklerden alınan Özel Tüketim Vergisinin ve Katma Değer Vergisi’nin düşürülmesine ilişkin TBMM Başkanlığına bir Kanun Teklifi vereceklerini ifade etti.
CHP İstanbul Milletvekili Dr. Ali Şeker ise “Sahte içki ölümlerini önlemenin yolu aslında çok basit. Metil alkol kullanan atölye ve tesislere metil satışı karne yoluyla yapılmalı ve bu alanda denetimler artırılmalıdır. Önemli olan iktidarın bu konuya ilişkin adım atma iradesini ortaya koymasıdır. İnsanlar görme ve işitme yetilerini kaybediyor. Sorumluları bu konuda ciddi bir tutum almaya çağırıyoruz” dedi.
CHP Kırşehir Milletvekili Metin İlhan “Son iki haftada 65 ölümün yaşanması olayın ciddiyetini ortaya koyuyor. Sahte içki sonrası görme ve organ kayıpları yaşanıyor. İleri dönemlerde böbrek yetmezliği gibi sorunlar da yaşanıyor. Biz heyetimizle şehirleri ziyaret ediyoruz, gördüğümüz tek ortak nokta ise mağdurların yoksul olmasıydı. Bir an önce araştırma komisyonu kurulsun ve bu ölümler dursun.”
